Tỉnh Bình Thuận hiện có tổng diện tích tự nhiên vùng biển được khoanh vùng bảo vệ nguồn lợi thủy sản và bảo tồn đa dạng sinh học khoảng 59.227 ha; trong đó: khu bảo tồn biển (Hòn Cau, Phú Quý) khoảng 25.500 ha, khu bảo vệ nguồn lợi thủy sản ven biển Hàm Thuận Nam - La Gi khoảng 33.727 ha.
Từ nay đến năm 2030, tỉnh Bình Thuận sẽ huy động các nguồn lực và sự tham gia của các thành phần kinh tế để phát triển bền vững ngành thủy sản của tỉnh; phân bổ nguồn lực có trọng tâm, trọng điểm, bảo đảm sử dụng nguồn vốn hiệu quả; đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững ngành thủy sản.
Tăng cường đồng quản lý bảo vệ nguồn lợi thủy sản
Theo kế hoạch, tỉnh sẽ thành lập mới Khu bảo tồn biển Phú Quý. Thiết lập 01 khu bảo vệ nguồn lợi thủy sản tại vùng biển Hàm Thuận Nam - La Gi; tổ chức quản lý hiệu quả 03 khu vực cấm khai thác thủy sản có thời hạn tại vùng biển ven bờ vịnh Phan Rí, vịnh Phan Thiết và vùng biển La Gi; tăng cường thực hiện đồng quản lý trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
Đặc biệt, điều chỉnh giảm tối thiểu 12% tổng số tàu cá so với hiện nay để bảo đảm phát triển khai thác thủy sản hiệu quả và bền vững; chuyển đổi cơ cấu nghề khai thác thủy sản (theo vùng, theo nghề); gắn phát triển sinh kế của cộng đồng ngư dân với phát triển nuôi trồng thủy sản, du lịch sinh thái.
Củng cố, đổi mới các tổ, đội, hợp tác xã, nghiệp đoàn nghề cá; tổ chức sản xuất thủy sản khai thác theo chuỗi giá trị (chú trọng tăng về giá trị sản xuất). Đến năm 2030, khoảng 80% tàu cá khai thác thủy sản ở vùng lộng và vùng khơi tham gia chuỗi liên kết sản xuất trên biển. Ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong quản lý, hoạt động khai thác thủy sản, bảo quản sản phẩm khai thác, hiện đại hóa công tác quản lý nghề cá trên biển.
Hình thành nguồn nhân lực tham gia khai thác thủy sản chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển của công nghệ và hội nhập quốc tế. Đầu tư, phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng và dịch vụ hậu cần phục vụ khai thác thủy sản. Hoàn thiện đồng bộ hệ thống các quy hoạch và triển khai các chính sách khuyến khích đầu tư phát triển thủy sản bền vững.
Hoàn thiện hạ tầng cảng cá phục vụ chống khai thác IUU
Ưu tiên thực hiện các dự án đầu tư hình thành khu cư trú nhân tạo cho các loài thủy sản ở biển gắn với thực hiện đồng quản lý trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản và phát triển sinh kế bền vững cho cộng đồng ngư dân. Đầu tư hoàn thiện hạ tầng cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão đáp ứng nhu cầu sản xuất, phục vụ chống khai thác IUU.
Ưu tiên bố trí ngân sách nhà nước để thành lập, đầu tư và quản lý hiệu quả các khu bảo tồn biển, khu vực bảo vệ nguồn lợi thủy sản; huy động các nguồn lực đầu tư xây dựng các cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão. Huy động các nguồn xã hội hóa tham gia đầu tư các khu bảo tồn biển, khu bảo vệ nguồn lợi thủy sản; chuyển giao tiến bộ khoa học công nghệ trong khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
Xây dựng chương trình xúc tiến đầu tư hạ tầng, phát triển các khu bảo tồn biển, các khu bảo vệ nguồn lợi thủy sản, khu cư trú nhân tạo cho các loài thủy sản ở biển. Trong thời gian tới, các tổ chức, cá nhân đầu tư vào lĩnh vực bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản, đầu tư xây dựng các khu bảo tồn biển, các khu vực bảo vệ nguồn lợi thủy sản, bãi đẻ, khu cư trú nhân tạo cho loài thủy sản ở biển sẽ được hưởng các ưu đãi về đầu tư và tài chính theo quy định.
Bên cạnh đó, tỉnh Bình Thuận sẽ tổ chức đào tạo, bồi dưỡng, đào tạo lại và phát triển nguồn nhân lực có chuyên môn về khai thác, bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản đáp ứng yêu cầu thực tiễn và hội nhập quốc tế.
Tăng cường đào tạo, tập huấn, nâng cao kỹ năng, trình độ cho thuyền trưởng, máy trưởng và thuyền viên tàu cá; chuyển giao kỹ thuật, công nghệ mới, hiện đại trong khai thác và bảo quản sản phẩm thủy sản. Đồng thời, thu hút các nguồn lực trong đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho bảo vệ và khai thác thủy sản; nâng cao năng lực và cơ sở vật chất kỹ thuật cho cơ quan quản lý, lực lượng thực thi pháp luật thủy sản, ban quản lý các khu bảo tồn biển, cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão.
Phát triển khoa học công nghệ, bảo vệ môi trường
Nghiên cứu, phát triển, chuyển giao, ứng dụng khoa học công nghệ như công nghệ số; công nghệ hình thành khu vực cư trú nhân tạo cho các loài thủy sản ở biển; công nghệ khai thác tiết kiệm nhiên liệu, năng lượng; dự báo ngư trường; giám sát hoạt động tàu cá; phát triển khai thác đi đôi với việc gia hóa, lựa chọn và phát triển giống tái tạo nguồn lợi thủy sản, phòng chống thiên tai và bảo vệ môi trường.
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát các hoạt động khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản; các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng khu bảo tồn biển, đầu tư hình thành khu vực bảo vệ nguồn lợi thủy sản các loài thủy sản ở biển; dự án điều chỉnh ranh giới, diện tích và thành lập mới các khu bảo tồn biển, đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật về bảo vệ môi trường. Thực hiện việc giám sát môi trường sống của các loài thủy sản; kịp thời phát hiện, xử lý ô nhiễm, suy thoái môi trường.
Đặc biệt, tăng cường hợp tác quốc tế, tranh thủ các nguồn tài trợ của các tổ chức phi chính phủ để thực hiện các chương trình, đề án, dự án bảo tồn, bảo vệ và phát triển bền vững nguồn lợi thủy sản.
Trong giai đoạn 2026- 2030, Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ chủ trì phối hợp với các sở, ngành, địa phương thực hiện (i) “Dự án Điều tra, đánh giá hiện trạng nguồn lợi thủy sản và sắp xếp lại nghề khai thác thủy sản tại vùng biển ven bờ và vùng lộng tỉnh”; (ii) “Dự án thí điểm thả rạn nhân tạo, phục hồi, tái tạo nguồn lợi, khoanh nuôi biển gắn với du lịch sinh thái tạo sinh kế bền vững cho cộng đồng ngư dân tham gia đồng quản lý”; (iii) “Dự án chuyển đổi nghề cho ngư dân khai thác hải sản ven bờ sang nuôi trồng thủy sản và dịch vụ du lịch”.
Ngọc Thúy - FICen